VÛ H»u San

L©i tòa soån: Trong cu¶c Ç©i lang thang tÎ nån, nh»ng c¿u quân nhân cûa QLVNCH ngày trܧc có lë suÓt Ç©i không quên ÇÜ®c ÇÖn vÎ cuÓi cùng cûa mình. Riêng ÇÓi v§i nh»ng ngÜ©i lính thûy mà cu¶c sÓng Çã m¶t th©i g¡n bó v§i con tàu, hình änh chi‰c chi‰n håm oai hùng Çã tØng phøc vø låi càng kh¡c sâu trong tâm tÜ. Bài vi‰t sau Çây cûa VÛ H»u San là kš Ùc vŠ lÎch sº cûa con tàu mang tên m¶t trong NgÛ H° Tܧng Ç©i TrÀn: Khu Trøc Håm TrÀn Khánh DÜ, HQ4 cûa Häi Quân VNCH.

*

Trܧc khi vŠ phøc vø cho Häi Quân ViŒt Nam, chi‰c Khu Trøc Håm Çó Çã vang lØng tên tu°i. U.S.S. Forster - DER 334-ra Ç©i vào næm 1943 Ç‹ Çáp Ùng nhu cÀu cûa Häi Quân Hoa Kÿ trong Th‰ Chi‰n thÙ hai. Con tàu mang nhiŒm vø chính cûa m¶t chi‰n håm h¶ tÓng häi Ƕi Ç¥c trách phòng không và tiêu diŒt tiŠm thûy ÇÌnh. Mang tên m¶t Sï Quan Häi Quân MÏ Çã anh dÛng hy sinh lúc khªi ÇÀu cu¶c chi‰n, Khu Trøc Håm này ÇÜ®c ki‰n trúc, trang bÎ và rÒi hå thûy v¶i vã tåi xܪng Çóng tàu Consolidated Steel Corporation ª Orange, Taxas, vào ngày 13 tháng 11 næm 1943. Ngay lÀn ra khÖi ÇÀu tiên, khi bäo vŒ Çoàn thÜÖng thuyŠn vÜ®t ñåi Tây DÜÖng sang Anh QuÓc, con kình ngÜ sÖ sanh, thi‰u tháng, mË chÜa dÆy Çû kÏ thuÆt sæn mÒi này hå ngay m¶t hÖi 2 khu trøc cÖ ñÙc QuÓc và b¡n hÜ håi n¥ng nhiŠu chi‰c khác. ñ‰n ngày D-Day, 6-6-1944, vào lúc quân ñÒng Minh Ç° b¶ lên b© bi‹n Normandy, chi‰n håm Çã hoàn tÃt mÏ mãn nhiŠu công tác hành quân giúp cho viŒc ti‰p vÆn tØ Hoa Kÿ sang Âu Châu ÇÜ®c ÇiŠu hòa.

Chi‰n tranh ñåi Tây DÜÖng chÃm dÙt, sau khi ÇÜ®c tuyên dÜÖng công trång trܧc Häi Quân, U.S.S. Forster ÇÜ®c chuy‹n Ç°i qua m¥t trÆn Thái Bình DÜÖng. Th‰ Chi‰n thÙ hai k‰t liÍu, con tàu trª thành m¶t Çài thæm dò khí tÜ®ng lÜu Ƕng liên ti‰p trong nhiŠu næm.

Vào ÇÀu thÆp niên 1950, tình hình Ƕt nhiên cæng th£ng gi»a MÏ và Nga, có Çôi lÀn Çã tܪng xÄy ra Çåi chi‰n, con tàu ÇÜ®c g†i vŠ, vào ngay Häi Quân Công Xܪng Ç‹ cäi bi‰n và tÓi tân hóa thành loåi Khu Trøc Håm TiŠn Thám D.E.R. (Destroyer Escort Radar) v§i nh»ng døng cø ÇiŒn tº Ç¡t tiŠn nhÃt th©i bÃy gi©; chi‰n håm ÇÜ®c trang bÎ ÇÀy Çû cä ba hŒ thÓng "m¡t thÀn" vŠ häi thám, không thám và tiŠn thám. ñ‹ có Çû ch‡ cho 12 phòng liên hŒ vŠ ÇiŒn tº, ÇiŒn toán và ki‹m pháo, hình dång con tàu cÀn phäi bi‰n Ç°i. PhÀn thÜ®ng tÀng ki‰n trúc ÇÜ®c nÓi thêm b¢ng h®p kim nhôm; hai c¶t radar vï Çåi mÀu Çen có ba chân chÓng ÇÜ®c d¿ng lên sØng s»ng ª sân gi»a. Trung tâm chi‰n báo C.I.C. (Combat Information Center) mª r¶ng ra h‰t cä chiŠu ngang con tàu. Hai Radar, SPS-8 (Surface Search) và TACAN (Tactical Aircraft Navigation) ÇÜ®c thi‰t trí v§i nh»ng giàn dây tr©i kh°ng lÒ vÀn vÛ trên Çài chÌ huy và m¶t hŒ thÓng antenna "beehive" góc cånh chÈ ba ª sân thÜ®ng phía sau. Trong vòng 10 næm, t§i 1965: chi‰n håm tham d¿ vào hŒ thÓng báo Ƕng tiŠn phÜÖng DEW line (Distant Early Warning). Là m¶t thành phÀn cæn bän vùng B¡c Thái Bình DÜÖng, Khu Trøc Håm Forster có nhiŒm vø phát hiŒn ÇÀu tiên vŠ nh»ng cu¶c tÃn công b¢ng phi cÖ và hÕa tiÍn cûa C¶ng Sän vào lãnh th° Hoa Kÿ. NhÆt kš chi‰n håm ghi nhÆn các công tác ÇÜ®c thi hành mÏ mãn và Ç¥c biŒt Çã ÇÜ®c tuy‹n ch†n làm ÇÖn vÎ gÜÖng mÅu cûa Häi Quân Hoa Kÿ. ñài chÌ huy cûa Khu Trøc Håm lúc Çó mang ÇÀy huy chÜÖng và dÃu hiŒu Ðu Hång E (Exellent).

Chi‰n håm ÇÜ®c chuy‹n giao qua Häi Quân ViŒt Nam vào cuÓi næm 1971 tåi Häi Xܪng Guam. Khu Trøc Håm mang chi‰n sÓ HQ-4 và danh hiŒu m¶t trong NgÛ H° Tܧng Ç©i TrÀn: Nhân HuŒ VÜÖng TrÀnh Khánh DÜ. Thûy thû Çoàn lúc ÇÀu ÇÜ®c ch†n l†c và trang bÎ ÇÀy Çû cÃp sÓ, trong Çó có cä m¶t Y sï Häi Quân.

Khu Trøc Håm này là m¶t niŠm hãnh diŒn cûa cä Häi Quân ViŒt Nam, th©i Ãy chi‰c chi‰n håm chû l¿c ÇÀu tiên và Ƕc nhÃt có vÆn tÓc hÖn 20 gút. TØ Çó trên bi‹n ñông, khi nܧc và gió thuÆn chiŠu, dܧi bäng quÓc kÿ ViŒt Nam phÃt ph§i tung bay, con tàu tuÀn tiÍu di hành có khi t§i 24 häi lš m¶t gi©.

NgÜ©i Çi bi‹n thÜ©ng tin r¢ng nh»ng con tàu có linh hÒn. M‡i chuy‰n ra khÖi, thûy thû Çoàn hay nhÆn ÇÜ®c nhiŠu ÇiŠm lành Ùng báo trܧc cho nh»ng chi‰n công s¡p t§i, Çôi lÀn ngay khi toàn th‹ thûy thû Çoàn trang tr†ng x‰p hàng ngay ng¡n chào tiÍn biŒt quân cäng ra khÖi. Có ngÜ©i còn k‹ chuyŒn là Çã ÇÜ®c bi‰t trܧc, quä quy‰t v§i ÇÒng Ƕi vŠ tÓt ÇËp cûa chuy‰n Çi. NgÜ©i lính thûy nào trên Khu Trøc Håm TrÀn Khánh DÜ cÛng ÇŠu hay nh»ng s¿ linh thiêng hi‹n hiŒn Çó.

ChÌ ít tháng sau khi nhÆn lãnh, trong lúc Çang tuÀn dÜÖng tåi vùng bi‹n c¿c B¡c, Khu Trøc Håm ÇÜ®c lŒnh vÜ®t hàng ngàn cây sÓ ÇÜ©ng bi‹n hÕa tÓc xuôi Nam, sæn Çu°i và tiêu diŒt tàu ÇÎch trong vùng vÎnh Thái Lan. ñåi dÜÖng n°i sóng, chi‰n håm ÇÎch tuy có ngøy trang nhÜng cÛng vÅn bÎ phát hiŒn và bÎ b¡n chìm xuÓng lòng bi‹n sâu, mang theo nhiŠu ngàn vÛ khí các loåi. Thûy thû Çoàn ÇÎch bÎ ch‰t, bÎ b¡t sÓng nhiŠu tên, trong Çó có cä Sï Quân Häi Quân cao cÃp C¶ng Sän. Chi‰n håm ÇÜ®c tuyên dÜÖng công trång trܧc Quân ñ¶i.

KÏ thuÆt tÓt, vÆn tÓc nhanh, khä næng thám sát và tác chi‰n cao, chi‰n håm không hŠ v¡ng m¥t m‡i khi nhu cÀu quÓc phòng kêu g†i t§i. ñánh gi¥c Çã hay mà b¡t cܧp, diŒt buôn lÆu cÛng tài. Qua 4 næm vùng vÅy trên bi‹n ñông, Khu Trøc Håm TrÀn Khánh DÜ HQ-4 còn n°i danh vì hai lÀn b¡t tàu ngoåi quÓc buôn lÆu chuyên chª båch phi‰n và thuÓc phiŒn, tÎch thu hàng chøc tÃn ma túy. Thành tích này có tính cách quÓc t‰ và là m¶t k› løc khó bÎ phá v«.

Trong nh»ng næm cuÓi cùng cûa cu¶c chi‰n, tình trång ti‰p vÆn y‰u kém tuy có làm sút giäm khä næng chi‰n håm Çôi chút nhÜng tinh thÀn ngÜ©i lính bi‹n lúc nào cÛng vÅn cao. Khi các ÇÖn vÎ pháo binh b¡t ÇÀu bÎ hån ch‰ Çån dÜ®c thì quân Ƕi bån hành quân vùng duyên häi cÀn s¿ tæng cÜ©ng vŠ y‹m tr® häi pháo. Thûy thû Çoàn HQ-4 nhiŠu khi thÙc tr¡ng Çêm, tác xå hàng ngàn trái Çån lên ÇÀu ÇÎch quân. Hai c‡ Çåi pháo do Çó bÎ soi mòn nhiŠu, thÜ©ng phäi thay nòng súng luôn luôn.

RÒi ÇÀu næm 1974, nghe nÖi vùng ñông Häi chÙa nhiŠu dÀu, khí Trung C¶ng bèn âm mÜu xâm chi‰n quÀn Çäo Hoàng Sa. Khu Trøc Håm TrÀn Khánh DÜ låi ra khÖi mang theo chuy‰n häi hành m‡i cæm h©n cûa toàn dân ViŒt trong viŒc bäo vŒ häi biên. Bi‹n ñông n°i sóng cuÒng loån vì häi chi‰n. Phía ÇÎch, hai H¶ TÓng Håm bÎ chìm tåi ch‡, hai chi‰c khác hÜ håi n¥ng. Tuy vÆy, l¿c lÜ®ng trú phòng cûa ta trên b© không Çû ti‰p viŒn, låi thi‰u không tr® nên các häi Çäo bÎ quân Trung C¶ng tràn ngÆp.

Trong khi thành båi cûa chi‰n dÎch là do chi‰n lÜ®c, chi‰n thuÆt Çem áp døng bªi nh»ng vÎ TÜ LŒnh cao cÃp thì vinh d¿ cûa m¶t ÇÖn vÎ tham d¿ là do thành quä tÓt ÇËp Çã Çåt ÇÜ®c ngoài chi‰n trÜ©ng so v§i khä næng tác chi‰n. Dù sao ngÜ©i lính thûy cûa Khu Trøc Håm TrÀn Khánh DÜ HQ-4 cÛng vÅn thÜ©ng k‹ r¢ng gÀn 200 næm sau khi vua Quang Trung Çåi phá quân Thanh, lÀn ÇÀu tiên h† Çã Çåi diŒn cho ViŒt Nam Çánh nhau chÓng kÈ thù truyŠn ki‰p phÜÖng B¡c. Còn nói t§i häi chi‰n, Çây là lÀn thÙ nhÃt Nam quân tác chi‰n ngoài Çåi dÜÖng.

Sau 3 næm mang n¥ng tinh thÀn phøc vø T° QuÓc, HQ-4 ÇÜ®c tuyên dÜÖng công trång hai lÀn trܧc Quân ñ¶i; thûy thû Çoàn hãnh diŒn mang dây bi‹u chÜÖng mÀu Anh DÛng B¶i Tinh. H¶i ÇÒng chính phû cÛng ghi công chi‰n håm b¢ng m¶t huy chÜÖng Tài Chánh B¶i Tinh. ThÆt chÜa bao gi© trong Quân Chûng có m¶t ÇÖn vÎ nào ÇÜ®c vinh d¿ hÖn!

Bình thÜ©ng, chi‰n håm ÇÜ®c nghÌ b‰n sau hai næm häi hành Ç‹ vŠ sºa ch»a Çåi kÿ, nhÜng vì nhu cÀu chi‰n trÜ©ng Çòi hÕi, con tàu vÅn ti‰p tøc công tác cho t§i ÇÀu næm 1975. Mùa Xuân næm Ãy khi quân ÇÎch tràn vào, HQ-4 Çang n¢m trong Häi Quân Công Xܪng, tÃt cä máy móc, vÛ khí bÎ tháo g« toàn diŒn Ç‹ tu trang. Con tàu tuy ÇÜ®c v¶i vã ráp nÓi nhÜng không còn kÎp Ç‹ ra khÖi. SÓ mŒnh Çã an bài, nh»ng ngày oai hùng cûa Khu Trøc Håm TrÀn Khánh DÜ nay Çành chÃm dÙt!

NgÜ©i vi‰t theo Çoàn ngÜ©i ly hÜÖng, trª thành kÈ tÎ nån lang thang nÖi xÙ lå quê ngÜ©i. B¤ng Çi 2, 3 næm, tuy có nh§ vŠ ÇÖn vÎ cÛ, anh chÌ mong sao cho con tàu không trª thành m¶t phÜÖng tiŒn chi‰n tranh phøc vø kÈ thù. NiŠm ao ܧc thành s¿ th¿c và ÇÜ®c chÙng minh m¶t cách tình c© vào m¶t ngày ÇËp tr©i nÖi xÙ Gia Nã ñåi. Gia Çình ÇÜa anh coi m¶t t© báo trong Çó C¶ng Sän ViŒt Nam cho in hình chi‰n håm cÛ cûa anh làm phÜÖng tiŒn tuyên truyŠn. Xem kÏ tÃm änh, lòng anh xi‰t bao thanh thän. V§i con m¡t cûa m¶t ngÜ©i thûy thû già, bÕ qua nh»ng l§p sÖn ph‰t giä tåo mà kÈ thù Çã giä trang cho chi‰n håm, anh bi‰t r¢ng con tàu thân yêu cûa anh vÅn còn ti‰p tøc n¢m b‰n. Khu Trøc Håm ngày Çó, nay thi‰u h£n hŒ thÓng Radar häi pháo, låi mÃt nhiŠu giây tr©i truyŠn tin ÇiŒn tº; ljn cä nh»ng gåt nܧc trên Çài chÌ huy và máy Ço gió cÛng không còn hoåt Ƕng. V§i tình trång Ãy, chi‰n håm nhÃt ÇÎnh chÜa bao gi© ra khÖi.

ViŒt C¶ng xâm læng xÙ Cambodge, n‡ l¿c chÆn b¡t ngÜ©i vÜ®t bi‹n tìm t¿ do nhÜng chi‰c tàu Ãy vÅn chÜa m¶t lÀn nhúng tay vào t¶i ác!

Các Ãn bän cûa Jane's Fighting Ships liên ti‰p trong nhiŠu næm cÛng xác nhÆn là nh»ng chi‰n håm, chi‰n ÇÌnh HQVNCH ngày Ãy bÎ bÕ låi ljn nay vÅn còn chåy, chÌ riêng có Khu Trøc Håm TrÀn Khánh DÜ là bÃt khi‹n døng vì C¶ng Sän không th‹ sºa ch»a ÇÜ®c. Phäi có m¶t s¿ linh thiêng nào giúp cho con tàu, sau hÖn 30 næm tung hoành hiên ngang kh¡p m¥t Çåi dÜÖng mà ngày nay n¢m trong tay ÇÎch cÛng nhÜ TØ ThÙ Çã vŠ Tào nhÜng suÓt Ç©i không phù ngøy nghïa.

Nói vŠ chi‰n håm nào, ngÜ©i ta hay k‹ t§i các Håm Trܪng cûa con tàu Ãy. NhiŠu vÎ ñô ñÓc, ñåi tá Häi Quân Hoa Kÿ xuÃt thân tØ U.S.S. Forster. Các vÎ chÌ huy Khu Trøc Håm TrÀn Khánh DÜ tuy không ÇÜ®c may m¡n nhiŠu nhÜ vÆy nhÜng vÅn có nhiŠu ÇiŠu Çáng nói.

TØ xÜa, sÓ phÆn Håm Trܪng và chi‰n håm thÜ©ng liên hŒ v§i nhau. VÎ Håm Trܪng ÇÀu tiên nhÆn lãnh tàu tÜ®ng trÜng cho cái oai phong lÅm liŒt cûa Phó ñô Tܧng Quân TrÀn Khánh DÜ lúc kháng Nguyên. Sau chi‰n công thûy táng tàu ÇÎch, Ông là vÎ Håm Trܪng ÇÀu tiên cûa Häi Quân VNCH mang cÃp bÆc ñåi Tá th¿c thø và cÛng là vÎ Sï Quan trÈ nhÃt trong cÃp bÆc này. ThÆt là ÇiŠu hãn h»u khi ChÌ Huy Trܪng cûa Häi ñ¶i còn thua ông m¶t "våch vàng" và TÜ LŒnh Håm ñ¶i cÛng chÌ ÇÒng cÃp v§i Ông mà thôi. CÛng k‹ tØ Çó, Håm Trܪng các chi‰n håm chû l¿c thu¶c Håm ñ¶i cûa Häi Quân ViŒt Nam C¶ng Hòa m§i b¡t ÇÀu ÇÜ®c mang cÃp bÆc ñåi Tá (captain) cho tÜÖng xÙng v§i chÙc vø, bäng cÃp sÓ và cÛng là Çúng v§i tuyŠn thÓng Häi Quän quÓc t‰.

Tr©i ÇÃt cÛng ganh ghét kÈ anh tài. Ông phäi r©i tàu vì nhuÓm båo bŒnh sau Çó ít tháng thì tØ trÀn. Khi ngÜ©i vi‰t thuyên chuy‹n xuÓng phøc vø chi‰n håm m¶t næm sau, cái hùng khí cûa Ông còn lÄn khuÃt Çâu Çây. ñôi khi thûy thû Çoàn nhÜ mÜ©ng tÜ®ng thÃy Ông Çang ÇÙng trên Çài chÌ huy dÅn l¶ chi‰n håm vÜ®t ngàn häi lš rÜ®t Çu°i quân thù. V‰t chân Ông còn nhÜ in dÃu cånh la ban tä håm nÖi Ông kiên quy‰t ra lŒnh tác xå tiêu diŒt tàu ÇÎch.

VÎ Håm Trܪng k‰ nhiŒm mang hình änh säng khoái nhÜng uy nhiŒm cûa tܧng lãnh Ç©i nhà TrÀn lúc nhÆp tiŒc khao quân chi‰n th¡ng khôi phøc Thæng Long. Ông có vÈ m¥t vØa khoan hòa vØa cÜÖng quy‰t nhÜ khi ngÜ©i xÜa Çang tÆp trung nghÎ l¿c Ç‹ ch© gi© quy‰t ÇÎnh tº chi‰n v§i quân thù tåi ngoài khÖi Vân ñÒn. Trong giai Çoån tÜÖng ÇÓi ít sôi Ƕng này, Ông ÇÜ®c ghi nhÆn nhiŠu công lao y‹m tr® Ç¡c l¿c cho quân bån suÓt "mùa hè ÇÕ lºa" và tham d¿ m¶t lÀn chÆn b¡t ghe tàu buôn lÆu quÓc t‰.

GÀn hai næm cuÓi cùng, Khu Trøc Håm TrÀn Khánh DÜ HQ-4 Ç¥t dܧi quyŠn chÌ huy cûa m¶t Sï quan trÈ tu°i. ñ‹ khuy‰n khích Sï quan và ñoàn viên noi gÜÖng vÎ anh hùng mà chi‰n håm mang danh hiŒu, Ông. thÜ©ng džc ti‹u sº Nhân HuŒ VÜÖng TrÀn Khánh DÜ và Ç¥c biŒt khuy‰n cáo nhân viên thu¶c lòng bài thÖ "Bán Than".

Chi‰n trÆn sôi Ƕng kh¡p toàn quÓc, con tàu có nhiŠu dÎp vùng vÅy kh¡p bi‹n ñông cÛng nhÜ trong vÎnh Thái Lan. C¶ng Sän mª nhiŠu Ç®t tÃn công, chi‰n håm nhÜ m¶t pháo Çài lÜu Ƕng vØa tuÀn dÜÖng vØa y‹m trª quân bån trên b©. H‰t diŒt loån trong nܧc låi ljn chÓng gi¥c ngoåi xâm. Nh§ khi xÜa TrÀn Khánh DÜ dËp Mông C°, HQ-4 ÇÜ®c phái ra Hoàng Sa gi» nhiŒm vø chÌ huy chi‰n dÎch trong giai Çoån ÇÀu, sau Çó dÅn Çåo m¶t häi Ƕi khi häi chi‰n.

NhÜ "Bán Than" là bài thÖ nôm ÇÀu tiên, Håm Trܪng Ç©i thÙ ba cûa Khu Trøc Håm TrÀn Khánh DÜ cÛng hãnh diŒn là ngÜ©i Sï Quan ÇÀu tiên cûa Håm Ƕi ÇÜ®c vinh d¿ mang ÇÀy Çû m¶t hàng huy chÜÖng Ç¥c biŒt trên ng¿c áo bên phäi vì các ÇÖn vÎ Ông phøc vø và chÌ huy ÇÜ®c tuyên dÜÖng công trång tÆp th‹ nhiŠu lÀn.

M¶t l©i thÓt ra có th‹ vÆn vào v§i sÓ phÆn. Không ai bi‰t ngày xÜa TrÀn Khánh DÜ vì l‡i lÀm gì mà phäi Çi bán than. Khu Trøc Håm TrÀn Khánh DÜ dù "nghï mình lem luÓc" nhÜng m¶t lòng vÅn nguyŒn "ª v§i khói hÜÖng cho vËn ki‰p" và "xem s¡t Çá có bŠn gan?" ... NgÜ©i bán than TrÀn Khánh DÜ, sau cÖn thº thách ch© Ç®i tåi Chí Linh, låi xuÃt hiŒn Ç‹ Çi làm lÎch sº. Linh hÒn Khu Trøc Håm HQ-4 ch¡c vÅn mong mÕi m¶t ngày nào gió thuÆn nܧc xuôi, låi uy dÛng ra khÖi vÅy vùng cho thÕa sÙc mà phøc vø lš tܪng quÓc gia.

Chi‰n håm thân yêu Öi, ÇØng buÒn nhé! Hãy can Çäm lên, nhÅn nhøc ch© th©i Ç‹ rÒi låi hiên ngang ti‰n t§i. Nh§ xÜa TrÀn Khánh DÜ Çã tØng m¶t th©i vinh hi‹n làm hÀu tܧc mà sÓ phÆn Ç°i d©i, phäi nhÆn nghiŒp bán than. Sau Çó tØ m¶t thân båi tܧng, ông vÅn kiên tâm quy‰t chi‰n, lÆt ngÜ®c cä th©i cu¶c trong trÆn Çåi th¡ng Vân ñÒn ...

Ngày mai kia, quân thù rÒi cÛng së bÎ diŒt vong, ngÜÖi låi ra khÖi tåo låi danh xÜa. NgÜ©i vi‰t, m¶t th©i sát cánh cùng ngÜ©i, tuy m‡i tu°i m‡i già, vÅn bŠn tâm ch© Ç®i ...

VÛ H»u San            1979